- NASA bestudeert in Alaska zogenoemde ’thermokarsten’, landschappen die worden gevormd als de permafrost ontdooit.
- De meren die hierbij ontstaan stoten veel methaan uit, wat de aarde verder opwarmt.
- Als de temperatuur op aarde blijft stijgen, zullen er meer van dit soort meren komen. Het gevaar is dat er zo een vicieuze cirkel ontstaat.
- Lees ook: Goedkeuren van transacties met de bitcoin in VS even vervuilend als 6 miljoen auto’s, volgens milieugroepen – eis tot verbod op meer ‘mining’
Meren die in Alaska ontstaan door het smelten van de permafrost stoten veel methaan uit dat vervolgens in de atmosfeer terechtkomt, aldus een wetenschapper die samenwerkt met NASA.
Deze meren zijn onderdeel van zogenoemde ’thermokarsten’, landschappen vol moerassige holtes en kleine heuvels die worden gevormd als de permafrost ontdooit. In de meren zit zo veel methaangas, dat als zeer sterk broeikasgas schadelijk is voor het klimaat, dat je het naar de oppervlakte kan zien stijgen.
Volgens een studie uit 2021 verschijnen er steeds meer van deze meren naarmate de permafrost van Alaska ontdooit door de stijgende temperaturen en de toenemende bosbranden.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA bestudeert het effect van de meren op de klimaatverandering als onderdeel van een project genaamd het Arctic Boreal Vulnerability Experiment (ABoVE).
Nieuwe meren ontstaan als ijs smelt en instort
Thermokarstmeren ontstaan wanneer permafrost, grond die normaal gesproken het hele jaar bevroren blijft, begint te smelten. Als dit gebeurt, smelten ook enorme ijsblokken die in de grond vastzitten, waardoor de grond enkele meters instort.
"Jaren geleden was de grond ongeveer drie meter hoger en was het een sparrenbos", zegt Katey Walter Anthony, een ecoloog aan de Universiteit van Alaska Fairbanks, tegen Insider over een thermokarst genaamd Big Trail Lake in Alaska.
Walter Anthony heeft meegewerkt aan het ABoVE-project van NASA om het effect van Big Trail Lake op de klimaatverandering te bestuderen.
Als water de achtergelaten putten binnendringt, doen bacteriën dat ook. "Bij Big Trail Lake is het alsof je voor het eerst de deur van je vriezer opent en al het voedsel in je vriezer aan microben geeft om te ontbinden", zegt Walter Anthony. "Terwijl de microben het afbreken, stoten ze methaangas uit."
Er zijn miljoenen meren in het Noordpoolgebied, maar de meeste zijn duizenden jaren oud en stoten weinig gas uit, aldus een bericht op de website van NASA.
Het zijn alleen de nieuwere meren, zoals het minder dan 50 jaar oude Big Trail Lake in Alaska, die veel gas uitstoten.
Methaan is een broeikasgas dat veel schade aanricht
Hoewel koolstofdioxide (CO2) op lange termijn de belangrijkste oorzaak van de klimaatcrisis is, dragen ook methaanlekken hun steentje bij aan het opwarmen van de aarde.
Methaan is een broeikasgas, wat betekent dat het warmte die van de grond komt, vasthoudt in de atmosfeer. Daardoor warmt de aarde op. Hoewel methaan veel krachtiger is dan CO2, verdwijnt het ook weer sneller uit de atmosfeer dan koolstofdioxide.
"Het terugdringen van de methaanuitstoot is een belangrijk instrument dat we nu al kunnen gebruiken om de gevolgen van de klimaatverandering op de korte termijn te beperken en de snelheid van de opwarming snel te verminderen", aldus Rick Spinrad, het hoofd van de Amerikaanse National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA), in een eerder bericht.
Methaan "draagt ook bij aan de vorming van ozon op grondniveau, dat elk jaar wereldwijd ongeveer 500.000 vroegtijdige sterfgevallen veroorzaakt", aldus Spinrad.
Ook menselijke activiteiten stoten veel methaan uit. Denk aan landbouw en brandstofwinning. Gaslekken uit methaanpijpleidingen worden steeds vaker aangepakt, omdat ze vanuit de ruimte kunnen worden opgemerkt en gemakkelijk kunnen worden verholpen.